SCRM SID KRILL UW56 GRA UT662 DIL UZ117 GBE UP664 PTA UN857 MIA UL206 VUPIP UN857 LZR UN871 SONSO DCT NIRAL UN871 VJF UN10 HIJ UZ230 TLD UN858 DGO UN867 BLV UP87 BELEN DCT GODEM UP87 TERPO UN867 EKRAS UM184 PILIP UN6 TELTU UM185 DIGSU P144 LARGA DCT TINAC DCT KARLI Z261 AMIMO P80 ABASU DCT LAKAG DCT UBELO STAR ENHF

Departure: SCRM 021900Z 26023KT 9999 SCT008 BKN034 BKN043 01/M01 Q0972 NOSIG
Destination: ENHF 021920Z AUTO 00000KT 9999 NCD M10/M14 Q1012 RMK WIND 1254FT 15006KT

Şiirin herşeyleştirildiği veya her şeyin şiirleştirildiği bir cisimsel form duruyor algıladıklarımızın yanında. Evren de buna benziyor. Hepimiz algısal dünyada özgürüz, şiirimiz algıladıklarımızın dünyasında özgür. Ama şiir, bizi maddenin öteki yarısına, fizik paradigmasının arkasına taşımıyorsa şiir var mıdır, tek başına ayakta duramayan madde karşısında hangi şiirden söz edilebilir?

Şiir zorunluluk ve özgürlük arasında yer alır. Evrenin dolu tarafında şiir, özgür tarafında boşluk bulunur. Şiir varsa şiirden sonra boşluk bulunur.

Şiir için form bir zorunluluktur, çünkü madde için form bir zorunluluktur. Formun arkası kaostur.  Şiir budur ya da değildir. Şiir kesindir ya da değildir. Şiir vardır ya da değildir. Şiir hakikattir ya da değildir. Ama hakikat vardır.

Poetik chart, şiirin makro düzleminden sadece bir kesit. Şiir ne kadar özgür olursa olsun, özgürlükle dahi sınırlıdır. Bu sınır şiiri bir şey haline getirir. Zaten boşluk algılanabilir değildir.

Poetik chart, bir uçağın sağlıklı bir seyrüsefer gerçekleştirebilmesi için ihtiyaç duyduğu havacılık haritalarından mülhem. En özgürümüz bir kuştur/ onu durduran kendi kanadı. Bir insan eliyle uçurulan metal kuşlar, ne kadar özgür olurlarsa olsunlar, kendi gerçeklikleriyle, ağırlıklarıyla, yakıtlarıyla, yetenekleriyle sınırlıdırlar. Ne kadar özgür olurlarsa olsunlar bir yere varmak zorundadırlar. Bunu şiire hep benzetmişimdir. Her şeyin bir istikameti vardır, bunun dışındaki her şey sonsuz bir tekrar, sonsuz bir sürüklenmedir. Bu yüzden özgür her kuşun rotası vardır.

Poetik chartta binlerce olasılıkla binlerce rota belirlenebilir. Poetik chartta daha pek çok VOR ve intersectionlar, yani uçağı hizaya getirmek isteyen frekanslar var, bir kısmı şanslıydı bu kesitte yer alamadı. Şiir belki bunlara mecburdur, belki değildir.

Şiir, kendisine en yakın VOR ayaklarıyla ayrılır meydandan. Onu neyin yürüttüğü önemlidir. Belli kesişme noktalarından geçmek zorundadır, belli yolları izlemek zorundadır. Bu onu bir boşluğu temsil etmekten koruyacaktır. Bazen kulenin vereceği shortcutlar yani kestirmeler, bazı VOR’larla yani ana istasyonlarla meşgul olmayı engellese de, bazı yerlere hiç varılmamış olacaktır.

IFR, aletli uçuş demektir. En kötü hava koşullarında bile şairin sadece formüle güvendiğini gösterir. Pilotlar ve şairler her koşulda uçabilirler, ama yaptıkları sadece uçuş bilgisayarını mı kullanmaktır, uçuştan zevk mi almaktır? VFR görerek uçuştur. Uçuşun her dakikasından keyif alarak ama sarsılarak yazmaktır. Bir yolcu IFR uçmayı bir pilot VFR uçmayı tercih eder. Şiir hangisini tercih eder?

Pilot varış meydanına dilediğince inemez, bütün koşulların uygun olması beklenir. Bu yüzden hem kalkış hem varış istasyonlarının anlık bilgilerine hâkimdir. ATIS bir şekilde onun irfanıdır. Rüzgâr hangi yönden esecek, görüş mesafesi kaç mil, uçak yeterince yakıt harcamış mıdır ki ağırlığı bir şiire dönüşebilsin.

Bu tür durumlarda uçak, varış meydanına yakın yerlerde holding bölgelerinde bekletilir, bunlar uçağı ve şiiri bekleten yerlerdir. Şiir bu bölgelere takıldığı sürece gecikecektir. Klişe, varış meydanında bir holding pattern’dir. Peki ya varamıyorsa meydana şair, alternatifi nedir, nereye divert etmelidir? Şiir şiire varmazsa varacağı yer nedir?

Uçağın yerel saati zulu saati, şiirin yerel saati ZZ.ZZ’dir. Şiire zaman sığmaz. Bu yüzden olağan koşullar altında yürüyüşünü yapan bir uçak gibi standart transponder koduna sahip değildir. Şiirin her zaman acil bir durum altında olduğunu kabul etmek gerekir.

NOTAM, bir uçağın uyarı silsilesidir. Bu noktada kasırga, bir noktada yanardağ, bir noktada uçuş yasağı, bir noktada savaş alanı… Uçmak yasaktır, şiir yasaklanamazdır. Şair ve pilot işte burada ayrılır birbirinden. Şairin iktidarı yoktur. Şiirin iktidarı vardır.   

Bir uçak olsam yukarıdaki rotayı uçmak isterdim.

Hasan Bozdaş, Buzdokuz 10, Mart-Nisan 2022.